ก. ฟื้นจากหลับ เช่น ตื่นนอน, ไม่หลับ เช่น ตื่นอยู่: แสดงอาการผิดปรกติเพราะตกใจ ดีใจ หรือแปลกใจ เป็นต้น เช่น วัวตื่น ควายตื่น ตื่นเวที ตื่นยศตื่นไฟ: รู้สิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง ในคำว่า พระพุทธเจ้าเป็นผู้ตื่นแล้ว: โดยปริยายหมายความว่า รู้เท่าทัน, รู้ตัวขึ้น. ตื่นข่าว ก. ตระหนกตกใจไปกับข่าวหรือคำเล่าลือ. ตื่นตัว ก. ไหวทันเหตุการณ์, รู้ตัวทันเหตุการณ์. ตื่นตาตื่นใจ ก. ตื่นเต้นเพราะได้พบได้เห็นสิ่งที่ไม่เคยพบเคยเห็น.ตื่นตาย {กลอน} ก. ตื่นเต้นอย่างยิ่ง เช่น เมื่อนั้น องค์มะเดหวีโฉมฉาย กับพี่เลี้ยงไม่แจ้งแห่งอุบาย ก็ตื่นตายยินดีเป็นพ้นนัก {อิเหนา}. ตื่นตูม ก.ตกใจโดยไม่ได้พิจารณา เช่น กระต่ายตื่นตูม. ตื่นเต้น ก. แสดงอาการลิงโลดเพราะดีใจหรือแปลกใจ, มีความประหม่าเพราะไม่คุ้นเคย. ตื่นแต่ดึก สึกแต่หนุ่ม {สำ} ก. เร่งรัดทำการงานให้เหมาะสมแก่เวลาและวัยที่ยังแข็งแรงอยู่. ตื่นฟ้า {กลอน} ก. ทำให้ฟ้าปั่นป่วน เช่น ไพรฦกแหล่งหล้าลั่น ฦๅถึง สรวงฤๅ เสียงอัคนีศรตึง ตื่นฟ้า {ตะเลงพ่าย}.