น. ชื่อสัตว์เลื้อยคลานหลายวงศ์ ในอันดับ Testudines คอยาว ลำตัวสั้น มีกระดองหุ้ม กระดองมีทั้งที่เป็นแผ่นเกล็ดแข็งและที่เป็นแผ่นหนัง ขาและหางสั้นส่วนใหญ่หดเข้าไปในกระดองได้ มีถิ่นอาศัยต่าง ๆ กัน ที่อยู่บนบก เช่น เต่าเหลือง ที่อยู่ในนํ้าจืด เช่น เต่านา ที่อยู่ในทะเล เช่น เต่าตนุ พวกที่มีหนังหุ้มกระดองเรียก ตะพาบเช่น ตะพาบสวน. ว. โดยปริยายหมายความว่า โง่ หรือ เชื่องช้า. เต่าดำ น. ชื่อเต่านํ้าจืดชนิด Siebenrockiella crassicollis {Gray} ในวงศ์ Emydidae หัวสีดำมีแต้มสีขาวที่ขมับ กระดองหลังสีดำกว่าเต่าชนิดอื่น ๆ อาศัยตามโคลนเลนบนพื้นท้องน้ำ, ดำแก้มขาว ก็เรียก. เต่าเดือย น. ชื่อเต่าบกชนิด Manouria impressa {Günther} ในวงศ์ Testudinidae ขาไม่ปรากฏนิ้วให้เห็นขาหลังมีลักษณะคล้ายขาช้าง ระหว่างโคนขาหลังกับโคนหางทั้งสองข้างมีเดือยแหลมข้างละ ๑ เดือย ลักษณะคล้ายหนามยื่นออกมาจากผิวหนัง กระดองสีเหลืองส้มปนน้ำตาล มีแผ่นเกล็ดบางส่วนโปร่งใส ตัวเต็มวัยมีความยาวกระดองหลัง ๒๕-๓๐ เซนติเมตร จัดเป็นเต่าบกที่สวยงามชนิดหนึ่ง กินเห็ดป่านานาชนิด อาศัยอยู่ตามเขาสูงที่เป็นป่าดิบเขา พบทางภาคเหนือ ตอนเหนือของภาคตะวันตก และตอนเหนือของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ควะ ก็เรียก. เต่าตนุ [ตะหฺนุ] น. ชื่อเต่าทะเลชนิด Chelonia mydas {Linn.} ในวงศ์ Cheloniidae เกล็ดกระดองหลังแต่ละเกล็ดมีลายเป็นทางคล้ายแสงอาทิตย์ จึงมีผู้เรียกว่า เต่าแสงอาทิตย์ ตีนแบนเป็นพาย ตีนหน้าใหญ่ยาวใช้เป็นหลักในการว่ายน้ำ ปรกติอาศัยอยู่ในทะเล จะขึ้นมาตามชายหาดเฉพาะเมื่อจะวางไข่เท่านั้น. เต่านา น. ชื่อเต่านํ้าจืดขนาดกลาง ชนิด Malayemis subtrijuga {Schlegel & Müller} ในวงศ์ Emydidae หัวโตสีดำ มีลายสีขาวเป็นทางยาวมาถึงคอ กระดองสีน้ำตาล แผ่นเกล็ดขอบกระดองสีน้ำตาลเข้ม อาศัยกินสัตว์ขนาดเล็กตามท้องนาและหนองบึงทั่วไป. เต่าปูลู น. ชื่อเต่าน้ำจืดชนิด Platysternon megacephalum Gray วงศ์ Platysternidae หัวโตมากและแข็งหดเข้ากระดองไม่ได้อย่างเต่าชนิดอื่น ปลายปากเป็นจะงอยกระดองหลังยาว ๑๕-๒๐ เซนติเมตร หางยาวเท่ากับหรือยาวกว่ากระดองหลังเล็กน้อย อาศัยอยู่ตามลำธารบนภูเขาสูง ปีนป่ายโขดหินหรือต้นไม้เตี้ย ๆ ได้ กินสัตว์น้ำขนาดเล็ก ในประเทศไทยอาจพบถึง ๓ ชนิดย่อยคือ ปูลูเหนือ {P. m. megacephalum Gray}, ปูลูพม่า {P. m. peguens Gray} และปูลูไทย {P. m. vogeli Wermuth} พบทางภาคเหนือ ตอนเหนือของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และตอนเหนือของภาคตะวันตก. เต่ามะเฟือง น. ชื่อเต่าทะเลชนิด Dermochelys coriacea {Vandelli} ในวงศ์ Dermochelyidae กระดองหลังยาวมากกว่า ๒ เมตร คลุมด้วยแผ่นหนังแข็งมีสันตามแนวยาว ๗ สัน ลักษณะคล้ายผลมะเฟือง ไม่มีแผ่นเกล็ด กินทั้งสัตว์และพืช เช่น แมงกะพรุน ปลา กุ้ง ปู เม่นทะเล สาหร่ายทะเล ปัจจุบันพบเฉพาะทางฝั่งทะเลอันดามัน เป็นเต่าที่ใหญ่ที่สุดในปัจจุบัน, เต่าเหลี่ยมก็เรียก. เต่าล้านปี {สำ } น. ผู้ที่มีความคิดล้าสมัย, มักใช้ว่า ไดโนเสาร์เต่าล้านปี. เต่าหก น. ชื่อเต่าบกขนาดใหญ่ชนิด Manouria emys {Schlegel & Müller} ในวงศ์ Testudinidae ขาไม่ปรากฏนิ้วให้เห็น ขาหลังมีลักษณะคล้ายขาช้าง ระหว่างโคนขาหลังกับโคนหางทั้งสองข้างมีเดือยแหลมขนาดต่าง ๆ ลักษณะคล้ายเล็บยื่นออกมาจากผิวหนัง ทำให้เข้าใจผิดว่าเต่าชนิดนี้มี ๖ ขา กินพืชและผลไม้ป่า เช่น กล้วยป่า บอน หน่อไผ่มักพบอาศัยอยู่ตามที่ที่มีความชื้นสูงตามป่าเขาสูงที่เป็นป่าดงดิบ จัดเป็นเต่าบกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในทวีปเอเชีย ตัวเต็มวัย หนักได้ถึง ๓๗ กิโลกรัม ในประเทศไทยพบ ๒ ชนิดย่อย ได้แก่ เต่าหกเหลือง [M. e. emys {Schlegel & Müller}] กระดองสีน้ำตาลอมเหลือง พบเฉพาะภาคใต้ตอนล่าง และเต่าหกดำ [M. e. phayrei {Blyth}] กระดองสีดำ พบเฉพาะภาคเหนือ ภาคตะวันตกและภาคใต้. เต่าหวาย น. ชื่อเต่านํ้าจืดขนาดใหญ่ชนิด Heosemys grandis {Gray} ในวงศ์ Emydidae หัวสีน้ำตาลมีลายจุดสีส้ม กระดองสีนํ้าตาลแดงอาศัยอยู่บนบกใกล้บึงและแม่นํ้าลำคลอง ผสมพันธุ์ในน้ำ ปัจจุบันพบน้อยในถิ่นธรรมชาติ. เต่าหับ ๑ น. ชื่อเต่านํ้าจืดขนาดกลางชนิด Cuora amboinensis {Daudin} ในวงศ์ Emydidae หัวสีดำ มีลายสีเหลืองตามขอบหัวด้านบน ที่พบในประเทศไทยกระดองหลังโค้งนูนมากที่พบในต่างประเทศกระดองหลังแบน กระดองท้องเป็นบานพับแบ่งออกเป็น ๒ ตอน และสามารถหับปิดหัวขา และหางได้สนิท จึงเรียกว่า เต่าหับ อาศัยอยู่บนบกที่มีความชื้นมากกว่าอยู่ในน้ำ. เต่าเหลี่ยม ดู เต่ามะเฟือง. เต่าเหลือง น. ชื่อเต่าบกขนาดกลางชนิด Indotestudo elongata {Blyth} ในวงศ์ Testudinidae หัวสีเหลือง กระดองหลังสีเหลืองมีลายเปรอะสีน้ำตาลกระดองท้องสีเหลืองไม่มีลาย กินพืช เช่น หญ้าเพ็ก, เพ็ก ขี้ผึ้ง เทียน หรือ แขนง ก็เรียก.